Metalurški institut „Kemal Kapetanović“ osnovan je 1961. godine, prije punih 60 godina, i pod tim nazivom je djelovao do 2018. godine kada je preimenovan u Institut „Kemal Kapetanović“ u Zenici. Inače, Institut je do sada tri puta mijenjao svoj naziv. Pri osnivanju, odnosno 1961. godine, dobio je ime Institut za metalurška istraživanja Zenica, da bi 1966. godine bio preimenovan u Metalurški institut „Hasan Brkić“ Zenica. Ime metalurški institut „Kemal Kapetanović“ Zenica dobio je 1994. godine. Uža odrednica metalurški je prilikom promjene naziva izostavljena 2018. godine, zbog širenja fokusa djelovanja i na druge djelatnosti. O današnjem djelovanju Instituta smo razgovarali s direktorom, doc.dr. sc. Mustafom Hadžalićem.
Četiri centra i pet laboratorija
NR: Koliko podorganizacionih jedinica ima Institut te koje usluge pruža?
HADŽALIĆ: Početkom 2021. godine Institut „Kemal Kapetanović“ u Zenici promijenio je svoju organizacionu strukturu tako što je organizaciju koja se sastojala od devet zavoda i jednog centra zamijenio s organizacijom koja se sastoji od četiri centra. To su: Centar za metalne materijale i tehnologije, Centar za nemetalne materijale i tehnologije, Centar za okoliš i Centar za politehniku. Unutar centara se nalaze odgovarajuće laboratorije. Laboratorije Instituta, kojih je pet, tri su ispitne i dvije kalibracione, akreditirane su od strane Instituta za akreditiranje Bosne i Hercegovine. Pružaju usluge ispitivanja i kalibracije širokog spektra, uglavnom za naručioce iz BiH, ali i okruženja. Također, na Institutu se obavlja dio laboratorijskih vježbi studenata tehničkih fakulteta Univerziteta u Zenici, studentska praksa, izrada eksperimentalnog dijela odgovarajućih diplomskih, magistarskih i doktorskih radova studenata našeg Univerziteta.
NR: Djelatnosti Instituta su mnogobrojne, na koje od njih ste posebno ponosni?
HADŽALIĆ: Uspostavljeni su brojni kontakti s poznatim svjetskim institutima, što je kroz međusobne posjete uticalo na podizanje ugleda Instituta. Zeničko-dobojski kanton, kao vlasnik kapitala, na Skupštini održanoj 25.septembra 2006. godine je preuzeo prava i obaveze osnivača nad MI „Kemal Kapetanović” Zenica te utvrdio njegov status kao Organizacione jedinice Univerziteta u Zenici, u kojem statusu djeluje i danas. Ovim činom Institut se uključuje u naučno-istraživačko–obrazovnu ustanovu s ciljem uvezivanja nauke, obrazovanja i privrede.
NR: U okviru registrirane djelatnosti Institut može obavljati proizvodnju u malim serijama proizvoda, odnosno predmeta, koji su rezultat naučno-istraživačkog i stručnog rada Instituta. Koje od njih posebno izdvajate u proteklom periodu?
HADŽALIĆ: Institut raspolaže s poluindustrijskim i laboratorijskim postrojenjima na kojima može da proizvodi različite metale i legure u tečnom stanju, da ih lijeva u različite tipove odlivaka, te da ih preoblikuje postupcima plastične deformacije, mašinske obrade ili zavarivanja. Kapaciteti tih postrojenja su relativno mali, od nekoliko kilograma do sto kilograma. Zbog malog kapaciteta proizvodnja na takvim postrojenjima ne može biti konkurentna proizvođačima koji imaju proizvodne kapacitete koji su mnogostruko veći. Ranije smo bili konkurentni u segmentu proizvodnje visokovrijednih metalnih materijala, kao što su alatni čelici, austenitni nehrđajući čelici ili superlegure, kada su kupci tražili manje količine. Međutim, danas se i takvi materijali uvoze i prodaju u malim količinama. Stoga se navedena proizvodna i prerađivačka postrojenja trenutno uglavnom koriste za izradu eksperimentalnih uzoraka za diplomske, magistarske i doktorske radove, te za proizvodnju prototipova različitih proizvoda za industriju, kao što je hladna valjana troslojna platirana traka za namjensku industriju ili hladno prerađeni uzorci za izradu više različitih prototipova proizvoda za automobilsku industriju.
Akreditovane laboratorije
NR: Koji sve ispitni laboratoriji funkcionišu na Institutu?
HADŽALIĆ: Trenutno na Institutu funkcionišu akreditovane laboratorije Mehanički ispitni, Metalografski i Hemijski u kojima se može izvršiti potpuna karakterizacija najvećeg broja metalnih materijala prema odgovarajućim standardima. Osim toga, u fazi pripreme za akreditaciju su laboratorije za mjerenje zagađenosti okoliša, Laboratorij za ispitivanje bez razaranja i laboratoriji za ispitivanje nemetalnih materijala.
Ostatak teksta pročitajte u printanom izdanju
